Ceny materiałów budowlanych – wykres 10 lat Bydgoszcz

Zerkając na wykres cen materiałów budowlanych w Bydgoszczy za ostatnie 10 lat, wyróżniają się trzy dylematy: jak zabezpieczyć inwestycję przed długoterminowym wzrostem kosztów, czy stosować indeksację w umowach, oraz jak skala projektu (dom vs blok) wpływa na wrażliwość budżetu na zmiany cen. Artykuł opiera się na konkretnych liczbach — przykładowej średniej cenie cementu, uproszczonym indeksie materiałowym i odwołaniach do wskaźników kosztów budowy — oraz pokazuje praktyczne konsekwencje dla inwestorów i wykonawców. Poniżej znajduje się analiza liczbowa, tabela z danymi do wykresu i praktyczne wskazówki, krok po kroku.

Spis treści:

• Trendy cen materiałów budowlanych w Bydgoszczy na 10 lat
• Czynniki kształtujące ceny materiałów budowlanych
• Wpływ cen surowców na koszty budowy w Bydgoszczy
• GUS i koszty budowy a dynamika cen
• Różnice cen materiałów dla domów vs bloków mieszkalnych
• Przewidywane trendy i perspektywy na kolejne lata
• Jak uwzględnić zmiany cen w kosztorysach inwestycyjnych
• Ceny materiałów budowlanych – wykres 10 lat Bydgoszcz: Pytania i odpowiedzi

Analiza wykresu zaczyna się od najprostszej miary — ceny cementu 25 kg — która obrazuje zarówno trend wzrostowy, jak i okresowe skoki; ta prosta miara służy jako punkt wyjścia do dalszych przeliczeń i porównań z ogólnym indeksem materiałowym. Ikona ilustrująca trend:

Z tabeli wynika, że cena cementu wzrosła z 8,90 zł (2016) do 10,60 zł (2025), czyli o około 19% w ciągu dekady; roczny średni wzrost to rząd wielkości ~1,8–2,0% w zależności od przyjętej metody liczenia. Największy, krótkotrwały skok wystąpił w latach 2021–2022, kiedy cena osiągnęła około 12,00 zł i potem częściowo się skorygowała, co pokazuje, że krótkookresowe epizody mają duży wpływ na łączny wzrost. Dla budżetu inwestycji istotne jest jednoczesne śledzenie średniego trendu i scenariuszy skokowych, bo zamówienie dużej partii w okresie szczytowym może doraźnie zwiększyć koszt nawet o kilkanaście procent.

Trendy cen materiałów budowlanych w Bydgoszczy na 10 lat

Najważniejsza informacja na początku: w ciągu analizowanej dekady ceny materiałów w Bydgoszczy rosły, ale nie monotonnie — widoczne są fazy przyspieszenia i częściowej korekty, a kierunek trendu zależał od rodzaju materiału, dostępności surowców i lokalnego popytu budowlanego, co razem tworzyło zmienny obraz dla inwestorów. Ogólny indeks materiałowy, licząc bazowo rok 2016 jako 100, wzrósł do około 119 w 2025 roku, co daje około 19% wzrostu kumulatywnego i średnio około 1,8% rocznie; jednak lata 2021–2022 przyniosły największe odchylenia związane z zaburzeniami łańcuchów dostaw i skokami cen energii, a późniejsze lata wykazały częściową korektę i stabilizację na wyższym poziomie niż na początku dekady. Ta dynamika oznacza, że planując budowę w horyzoncie kilku lat warto rozważyć nie tylko średni trend liczbowy, lecz także scenariusze krótkookresowe i mechanizmy ochronne, bo okresowe skoki mogą doraźnie zwiększyć koszt konkretnej partii zamówienia nawet o kilkanaście procent, co ma znaczenie przy dużych zamówieniach hurtowych.

Zobacz także: Sekocenbud ceny materiałów budowlanych 2025

W rozbiciu na kategorie najczęściej obserwujemy, że cement i stal reagują na globalne wahania surowców i kosztów energetycznych, natomiast materiały takie jak cegła czy bloczki są nieco mniej zmienne, chociaż i one stopniowo drożeją w miarę wzrostu kosztów produkcji i transportu oraz zmian norm budowlanych. Przykładowo cement pokazał wzrost z 8,90 zł do 10,60 zł na worek 25 kg, stal zbrojeniowa mogła w omawianym okresie zdrożeć łącznie o kilkanaście do kilkudziesięciu procent w zależności od gatunku i cen hurtowych, a materiały izolacyjne zyskały na wartości w związku z rosnącym popytem na energooszczędność i certyfikaty. Z punktu widzenia portfela inwestora to mieszanka czynników, którą da się częściowo złagodzić planowaniem zakupów i wyborem technologii, jednak nie należy bagatelizować wpływu pojedynczego surowca, bo jego skok może przesunąć bilans projektu o znaczące sumy.

W Bydgoszczy lokalna struktura popytu, dostępność hurtów i koszty transportu nadają cenom własny odcień — wzrosty na poziomie krajowym często przekładają się na dodatkowe koszty logistyczne i różnice w cenie końcowej, a także na wydłużenie terminów realizacji zamówień. Rynek lokalny reagował szczególnie podczas boomu mieszkaniowego, kiedy zwiększony popyt na materiały i ekipę budowlaną podnosił zarówno ceny surowców, jak i koszt robocizny, a po zakończeniu fali inwestycyjnej część pozycji uległa korekcie, chociaż poziomy cen pozostały wyższe niż na początku okresu. Dla inwestora i wykonawcy oznacza to, że analizując budżet projektów w Bydgoszczy nie wystarczy patrzeć na średnie krajowe; trzeba sprawdzać oferty lokalne, kalkulować koszty transportu i harmonogram dostaw, bo różnica kilku procent w cenie jednostkowej materiału może oznaczać kilkadziesiąt tysięcy złotych na całym projekcie.

Czynniki kształtujące ceny materiałów budowlanych

Podstawowe czynniki kształtujące ceny to dostępność surowców, koszty energii i transportu oraz popyt lokalny i krajowy, a do tego dochodzą regulacje, polityka celna i kursy walutowe, które w mniejszym lub większym stopniu przekładają się na finalną cenę materiałów przy placu budowy. Ceny cementu czy stali zależą bezpośrednio od kosztów produkcji i paliwa, natomiast koszt cegieł czy bloczków jest silnie skorelowany z cenami energii w zakładach produkcyjnych; wpływ ten może być wzmacniany przez sezonowe wahania popytu i lokalne ograniczenia mocy przerobowej. Ważnym elementem jest też dynamika popytu: boomy mieszkaniowe napędzają krótkookresowy popyt i presję cenową, a spowolnienia dają korektę, ale nie zawsze prowadzą do powrotu do poziomów sprzed okresu wzrostu, dlatego analityk musi rozdzielać czynniki sezonowe od strukturalnych.

Zobacz także: Optymalizacja akustyczna: Materiały budowlane efektywnie

• Surowce: cement, stal, kruszywa — wrażliwe na rynki światowe i ceny energii.
• Energia i paliwa: wpływ na koszty produkcji i transportu; duże znaczenie dla materiałów energochłonnych.
• Popyt i siła nabywcza: boomy kredytowe i inwestycyjne podbijają ceny krótkoterminowo.
• Logistyka i terminy: brak łańcucha dostaw lub opóźnienia podnoszą koszty i ryzyko.
• Regulacje i normy: standardy energooszczędności i opłaty środowiskowe zmieniają strukturę kosztów.

Łańcuch dostaw pełni rolę dźwigni cenowej: awaria linii produkcyjnej za granicą, ograniczenia w wydobyciu surowców lub skok cen paliw powodują efekt domina, który manifestuje się lokalnie jako wzrost cen i opóźnienia dostaw. Transport to nie tylko koszt paliwa, to także koszty magazynowania, braku dostępności pojazdów i ryzyko terminów, które zmieniają zachowanie dostawców i sprzedawców, a te dodatkowe koszty są często przenoszone na końcowego nabywcę. Z drugiej strony istnieje opcja dywersyfikacji źródeł dostaw i zastosowanie lokalnych zamienników materiałowych jako sposób na ograniczenie ekspozycji na zewnętrzne wstrząsy cenowe; decyzje takie wymagają jednak analiz technicznych i ewentualnych zmian w harmonogramie prac.

Polityka gospodarcza i regulacje tworzą tło, które może zmieniać strukturę kosztów w dłuższym horyzoncie: subsydia, cła, opłaty środowiskowe i zaostrzone normy energooszczędności wpływają na koszty produkcji i wymagają inwestycji w nowe technologie, co odbija się w cenie gotowego produktu. Sezon budowlany determinuje moment największych zakupów i może sztucznie podbijać ceny w określonych miesiącach, co skłania do planowania zakupów poza sezonem lub wcześniejszego magazynowania krytycznych pozycji. Dlatego zalecane jest monitorowanie sygnałów rynkowych, regularne aktualizowanie kosztorysów oraz uwzględnienie w analizie kosztów scenariuszy regulacyjnych, które mogą zmieniać udział kosztów materiałowych w całkowitym rachunku inwestycji.

Wpływ cen surowców na koszty budowy w Bydgoszczy

Materiały stanowią istotną część kosztów inwestycji — dla domu jednorodzinnego zwykle przyjmujemy udział materiałów w całkowitych kosztach budowy rzędu 40–50%, co oznacza, że nawet umiarkowany wzrost cen surowców błyskawicznie odbija się na budżecie i płynności finansowej inwestora. Na potrzeby tego przykładu dla domu o powierzchni netto 150 m2 przyjęliśmy zapotrzebowanie 35 m3 betonu, co przekłada się na około 10,5 tony cementu, czyli około 420 worków po 25 kg; przy cenie 10,60 zł za worek sam cement to koszt około 4 452 zł, a gotowy beton z kruszywem i robocizną ma oczywiście wyższą cenę jednostkową. W tabeli poniżej pokazano przykładowe zużycie i przybliżone koszty kluczowych materiałów, by zwizualizować, jak zmiana pojedynczej pozycji wpływa na budżet.

Sumując te cztery pozycje otrzymujemy około 47 202 zł, co stanowi jedynie część całkowitego rachunku materiałowego, bo do tego dochodzą dach, stolarka okienna i drzwiowa, instalacje oraz materiały wykończeniowe; pełny koszt materiałów dla domu 150 m2 może oscylować między 120–180 tys. zł w zależności od standardu. Przy takim założeniu 10% podwyżka cen materiałowych oznacza dodatkowe 12–18 tys. zł, a skoki cen cementu czy stali w szczytowych latach mogły dodawać nawet kilkanaście tysięcy złotych do rachunku. To pokazuje, że analiza wpływu surowców jest bezpośrednio policzalna i ma znaczenie dla decyzji finansowych i harmonogramowych inwestora.

Aby ograniczyć ekspozycję na wahania cen surowców inwestorzy i wykonawcy stosują techniki takie jak umowy ramowe z dostawcami, zabezpieczenie części zamówień magazynowo, negocjacje cen hurtowych oraz elastyczne harmonogramy, które pozwalają przesunąć krytyczne zakupy poza okresy najwyższych cen. Każda z tych strategii ma koszty: magazynowanie wymaga miejsca i kapitału, umowy długoterminowe mogą zawierać kary za odstąpienie, a przesunięcie harmonogramu oznacza ryzyko przestojów, dlatego decyzje powinny być poprzedzone symulacjami budżetowymi i analizą scenariuszy. W kolejnych rozdziałach pokazuję, jak te mechanizmy przekładają się na koszty jednostkowe m2 i jakie rozwiązania wybrać w zależności od typu inwestycji.

GUS i koszty budowy a dynamika cen

Oficjalne wskaźniki GUS stanowią użyteczny punkt odniesienia przy szacowaniu dynamiki kosztów budowy: wskaźnik kosztów budowy 1 m2 budynku wielorodzinnego w analizowanym okresie wyraźnie poszedł w górę, a w orientacyjnych wyliczeniach wzrost ten oceniamy na około 20–25% w latach 2016–2025. Taki wzrost przekłada się bezpośrednio na koszty inwestycji, bo indeks ten sumuje zmiany cen materiałów, robocizny oraz usług towarzyszących budowie, a zatem wskazuje, że podwyżka materiałów jest jednym z czynników wspierających ogólną dynamikę. Dla planowania finansowego oznacza to, że odwoływanie się wyłącznie do historycznych stawek robocizny jest niewystarczające; trzeba uwzględnić oficjalne indeksy i aktualizować kosztorysy zgodnie z tempem wzrostu wskazanym przez GUS.

GUS daje uśredniony obraz krajowy i uwzględnia wiele elementów makroekonomicznych, ale nie oddaje w pełni lokalnych odchyleń ani specyfiki poszczególnych projektów, stąd korzystanie wyłącznie z danych GUS może prowadzić do niedoszacowania kosztów w regionach o wyższych stawkach transportu lub silniejszym popycie. Dlatego zestawiając indeksy GUS z ofertami lokalnych dostawców i analizą zużycia materiałów można uzyskać bardziej realistyczny kosztorys; dodatkowo trzeba pamiętać, że publikacje danych pojawiają się z pewnym opóźnieniem, więc warto uzupełniać je aktualnymi notowaniami rynkowymi. Dla analityka oznacza to konieczność łączenia wskaźników z lokalnymi cenami i scenariuszami, aby otrzymać wiarygodne prognozy kosztów dla konkretnego projektu.

Przykładowo, jeśli przyjmujemy bazę 3 200 zł/m2 dla budynku wielorodzinnego w 2016 r., wzrost rzędu 22% daje około 3 904 zł/m2 w 2025 r., co dla budynku o powierzchni 1 000 m2 przekłada się na różnicę kosztów rzędu 704 tys. zł liczonych tylko jako zmiana kosztu robót per m2. Takie symulacje służą testom wrażliwości i pokazują, że nawet niewielkie procentowe różnice mają poważne konsekwencje finansowe w skali całej inwestycji, dlatego przy kredytowaniu i wycenie projektów warto uwzględnić scenariusze z różnymi stopami wzrostu. W umowach i biznesplanach pomocne są klauzule indeksacyjne oraz rezerwy finansowe, które pozwalają elastycznie reagować na zmiany cen materiałów, robocizny i usług towarzyszących.

Różnice cen materiałów dla domów vs bloków mieszkalnych

Kluczowa informacja brzmi następująco: koszt materiałów przypadający na 1 m2 w budownictwie wielorodzinnym ma tendencję do bycia niższym niż w budownictwie jednorodzinnym, a decydują o tym skala zakupów, standaryzacja elementów i możliwości optymalizacji logistycznej. Szacunki rynkowe różnią się w zależności od regionu, ale przykładowo materiały na dom jednorodzinny mogą kosztować orientacyjnie 1 200–1 800 zł/m2 zależnie od standardu, podczas gdy dla bloku wielorodzinnego w skali dewelopera koszt materiałowy per m2 często spada do 1 000–1 400 zł/m2; przy większej skali oszczędności z tytułu masowych zakupów stają się istotne. To nie znaczy, że mieszkanie w bloku jest zawsze tańsze w realizacji — różnice pojawiają się też w wykończeniu i w systemach technicznych, dlatego analizując opłacalność projektu warto patrzeć na całkowity koszt i strukturę zużycia materiałów, a nie tylko na samą cenę jednostkową.

W warunkach rzeczywistych technologia i sposób organizacji budowy mają duży wpływ na zużycie materiałów: bloki częściej zamawiają prefabrykaty i stosują monolityczne stropy, co ogranicza straty materiałowe i skraca czas realizacji, natomiast domy jednorodzinne bywają bardziej rozproszone i wymagają większej logistyki przy dostawie i montażu, co zwiększa zapotrzebowanie na zapas i podnosi koszty. Zużycie betonu i stali per m2 może być mniejsze w wielorodzinnych obiektach z powodu optymalizacji projektowej oraz mniejszej liczby przyłączy i fundamentów przypadających na jednostkę powierzchni użytkowej, co przy obecnych cenach tych surowców daje realne oszczędności na etapie konstrukcyjnym. Dlatego porównanie ofert i kalkulacja kosztów powinna obejmować nie tylko ceny jednostkowe, lecz także prognozy zużycia i efektywność logistyczną wykonawcy.

Wykończenia i stolarka często odwracają proporcje kosztów: w domach prywatnych inwestorzy częściej wybierają droższe rozwiązania i indywidualne aranżacje, co zwiększa koszt materiałów wykończeniowych per m2, podczas gdy w blokach wielorodzinnych stosuje się hurtowe rozwiązania i standardowe systemy, co obniża cenę jednostkową, ale może wpływać na postrzegany standard mieszkania. Z tego powodu porównywanie kosztów pomiędzy domem a mieszkaniem wymaga rozbicia budżetu na fazy — konstrukcja, instalacje, stolarka, wykończenia — i policzenia, gdzie można uzyskać oszczędności skali, a gdzie koszty będą z natury wyższe. Analiza powinna uwzględniać różnice technologiczne, logistyczne i preferencje wykończeniowe kupujących, bo to one przeważają przy ostatecznym rachunku za m2.

Przewidywane trendy i perspektywy na kolejne lata

Najnowsze obserwacje i proste projekcje sugerują scenariusz bazowy umiarkowanego wzrostu cen materiałów w zakresie 1,5–2,5% rocznie, co wynika z częściowej normalizacji łańcuchów dostaw, umiarkowanej inflacji i stabilizującej się polityki energetycznej w regionie. W scenariuszu ryzyka, przy kolejnym szoku energetycznym, załamaniu łańcucha dostaw lub znaczącym wzroście kosztów surowcowych, roczne wzrosty mogą tymczasowo sięgnąć 3–5%, a w scenariuszu niskiego popytu możliwy jest okres stagnacji czy nawet krótkotrwały spadek cen, chociaż skumulowany efekt poprzedniej dekady pozostawia poziomy wyższe niż startowe. Dodatkowo rosnące wymagania ekologiczne i trend w stronę materiałów niskoemisyjnych mogą w krótszym lub dłuższym terminie pociągać za sobą premię cenową dla certyfikowanych rozwiązań, co oznacza, że struktura kosztów będzie się zmieniać nawet przy umiarkowanym wzroście średnich cen.

Kluczowe instrumenty makroekonomiczne, takie jak stopy procentowe i poziom inflacji, będą kształtować popyt na nowe inwestycje mieszkaniowe i tym samym wpływać na ceny materiałów: wyższe koszty finansowania osłabiają popyt, co może ograniczyć presję cenową, natomiast łagodzenie polityki monetarnej zwykle pobudza inwestycje i przywraca dynamikę wzrostu. Prognozy wskazują, że umiarkowane tempo wzrostu będzie najbardziej prawdopodobne, ale ryzyko politycznych decyzji dotyczących podatków, taryf energetycznych czy subsydiów może doprowadzić do bardziej gwałtownej zmiany kierunku. Dlatego zarządzający projektem powinni przygotować elastyczne umowy, możliwość indeksacji i strategie hedgingowe, które pozwolą na adaptację do zmieniającego się otoczenia makroekonomicznego.

Jeżeli indeks materiałowy wyniósł 119 w 2025 r., to przy założonym wzroście 2% rocznie wartość tego indeksu prawdopodobnie osiągnie około 126 w 2028 r.; alternatywnie, przy scenariuszu ryzyka z 4% rocznie indeks mógłby przekroczyć 138 w tym samym horyzoncie, co obrazuje skalę potencjalnych różnic. Takie przeliczenia służą testom wrażliwości i planowaniu finansów, bo pokazują, jak różne stopnie wzrostu procentowego przekładają się na skumulowane koszty inwestycji i na potrzebę rezerw budżetowych. Istotne jest cykliczne aktualizowanie tych projekcji i przygotowanie planów awaryjnych, zwłaszcza dla projektów długoterminowych, gdzie nawet niewielkie odchylenia kumulują się znacząco.

Jak uwzględnić zmiany cen w kosztorysach inwestycyjnych

Najważniejsze wskazówki na początku: w kosztorysie warto uwzględnić bufor materiałowy rzędu 8–15% w zależności od długości harmonogramu i specyfiki projektu, stosować klauzule indeksacyjne powiązane z odpowiednim indeksem cenowym oraz planować zakupy etapami, aby rozłożyć ryzyko cenowe w czasie. Konkretne liczby pomagają w zrozumieniu skali — dla projektu z przewidywanym kosztem materiałów 150 000 zł bufor 10% daje rezerwę 15 000 zł, co może wystarczyć na pokrycie typowych fluktuacji, natomiast umowy indeksacyjne pozwalają na mechaniczne dopasowanie cen przy większych zmianach wskaźników rynkowych. Poniżej krok po kroku proponowany schemat działań przy przygotowaniu kosztorysu.

• Zbierz aktualne ceny ofertowe od 3–5 dostawców z podaniem warunków dostawy i daty oferty.
• Przyjmij bazowy indeks (np. GUS lub lokalny) i ustal klauzulę indeksacyjną z progiem korekty np. 3%.
• Wprowadź bufor materiałowy 8–15% w zależności od długości realizacji projektu.
• Podziel zamówienia na transze, negocjuj ceny hurtowe i rozważ koszty magazynowania.
• Monitoruj ceny co miesiąc i aktualizuj kosztorys przed kluczowymi zamówieniami.

Pierwszy krok to solidne rozeznanie rynkowe: zbieranie ofert od kilku dostawców, dokumentowanie warunków dostawy, rabatów i terminów oraz analiza elastyczności cen w czasie, co daje realne punkty odniesienia do negocjacji. Drugi krok to wybór formuły indeksacyjnej — najczęściej stosuje się powiązanie z indeksem GUS lub lokalnym wskaźnikiem materiałowym, z progiem korekty wynoszącym np. 3% by uniknąć aneksów z powodu drobnych wahań; można też ustalić udział procentowy korekty pokrywany przez zamawiającego i dostawcę, np. 80/20, co rozdziela ryzyko. Trzeci krok obejmuje transzowe zamówienia i magazynowanie krytycznych pozycji; choć wiąże się to z kosztami finansowania i magazynowania, to jednak w wielu przypadkach zabezpiecza projekt przed kosztownymi skokami cen i problemami z dostępnością.

Przykładowa klauzula indeksacyjna może wyglądać następująco: cena pozycji materiałowej korygowana jest o procentową różnicę między indeksem publikowanym przez GUS w miesiącu rozliczenia a indeksem z daty ofertowej, przy czym korekta stosowana jest tylko przy zmianie indeksu o co najmniej 3 punktów procentowych; formalny zapis może brzmieć: korekta (%) = (Indeks_obecny - Indeks_bazowy) / Indeks_bazowy × 100, a dopuszczalny udział korekty w cenie pozycji określa się w kontrakcie. W umowach warto też rozważyć mechanizmy zabezpieczające ceny kluczowych komponentów, takie jak forward contracts lub umowy ramowe z możliwością renegocjacji w określonych sytuacjach kryzysowych, pamiętając o koszcie finansowania i ewentualnych karach. Wdrożenie opisanych rozwiązań wymaga systematycznego monitoringu cen i procedur aneksowania kontraktów, by ewentualne korekty odbywały się sprawnie i zgodnie z przyjętymi regułami.

Ceny materiałów budowlanych – wykres 10 lat Bydgoszcz: Pytania i odpowiedzi

• Jakie ogólne zmiany cen materiałów budowlanych za ostatnią dekadę w Bydgoszczy najważniej wpływały na koszty inwestycji?

  W ostatnich 10 latach ceny materiałów budowlanych rosły, co bezpośrednio podnosiło koszty inwestycji w Bydgoszczy. Wzrost cen surowców, takich jak cement, wraz z rosnącymi kosztami robocizny i gruntów, miał wpływ na całkowity koszt projektów mieszkaniowych i komercyjnych.

• Które materiały najważniej kształtowały koszty w tym okresie?

  Kluczowy wpływ miały cement portlandzki i inne surowce budowlane. Cement podrożał z około 8,9 zł za 25 kg do około 10,6 zł, co obrazowo ilustruje trend wzrostowy cen materiałów. Wraz z wzrostem cen surowców rosły także koszty robocizny i transportu.

• Jak zmieniały się koszty wznoszenia różnych typów obiektów (domy jednorodzinne vs. bloki mieszkalne) w Bydgoszczy?

  Porównanie wskazuje różne dynamiki: koszt budowy bloków mieszkalnych często rośnie szybciej ze względu na większe zużycie materiałów, złożoność projektów i transport ciężkich elementów. Koszty domów jednorodzinnych mogą rosnąć wolniej lub mieć inne komponenty cenowe, zależnie od zastosowanych materiałów i technologii.

• Jakie praktyczne wytyczne dla inwestorów wynikają z trendów 10-letnich dla Bydgoszczy?

  Inwestorzy powinni uwzględniać fluktuacje cen materiałów w kosztorysach i planach inwestycyjnych, monitorować wskaźniki cen surowców (np. cement), koszty robocizny i ceny gruntów, a także uwzględniać wpływ transportu na koszty projektów w Bydgoszczy.